Rooksignalen: bevorderende en belemmerende factoren bij de invoering van een rookvrije verslavingszorg

Ondanks het nationale preventieakkoord blijft het aantal volledig rookvrije instellingen onveranderd op 8%, terwijl het aantal gedeeltelijk rookvrije instellingen toenam van 25 tot 50% tussen 2018 en 2021. In samenwerking met NISPA onderzocht IrisZorg de belemmerende en bevorderende factoren vanuit het perspectief van rokende, ex- en niet-rokende cliënten, hulpverleners en managers. Dit werd niet eerder in samenhang onderzocht. In totaal vulden 954 mensen van aan Verslavingskunde Nederland verbonden verslavingszorginstellingen volledig een anonieme, eenmalige online enquête in.

Internationale bevindingen werden vanuit verschillende perspectieven bevestigd. Veel hulpverleners gaan ervan uit dat cliënten geen behoefte hebben om te stoppen met roken (SMR) en hebben negatieve overtuigingen ten aanzien van SMR en toegefelijke overtuigingen wat betreft roken. Omgekeerd geeft bijna de helft van de cliënten aan geen weet te hebben van een SMR-aanbod binnen de instelling, terwijl  meer dan 70% van de deelnemende, rokende cliënten aangaf te willen stoppen met roken. Verder belemmeren niet-op-evidentiegebaseerde-overtuigingen bij cliënten én hulpverleners het initiëren van SMR tijdens een verslavingsbehandeling, zoals het idee dat SMR zou leiden tot een toename van psychische klachten of een grotere kans op terugval (hetgeen dus niet klopt).

De uitkomsten van de enquête pleiten voor een duidelijk zichtbaar SMR-aanbod, hulpverleners die geschoold zijn in het bespreekbaar maken van SMR, en kennisverspreiding over de evidentie dat SMR een belangrijk onderdeel is van een verslavingsbehandeling. Hierdoor kunnen hulpverleners belemmerende overtuigingen met betrekking tot SMR bij hun cliënten beter uitdagen.