Evalueren van de indicatiestelling (2017)
Evalueren en verbeteren van de indicatiestelling: literatuurstudie en praktijkinventarisatie
2016 – 2017
Waarom dit onderzoek?
In 2002 is door Resultaten Scoren de ‘Module Intake’ ontwikkeld met beslisregels voor indicatiestelling en trajecttoewijzing. Doel van deze module was de indicatiestelling binnen de verslavingszorg te uniformeren en aan te laten sluiten bij de beschikbare evidentie over kenmerken van patiënten die de indicatiestelling kunnen beïnvloeden. Gezien de ontwikkelingen in de wetenschap (waaronder nieuw beschikbare kennis over relevante patiëntkenmerken en over effecten en uitvoerbaarheid van beslisregels) en organisatie van de praktijk van de zorg (o.a. specialistische zorg versus generalistische basiszorg en ambulantisering van de zorg), was de Module Intake verouderd. Dit leidde tot onduidelijkheid wat betreft criteria en beslisregels over indicatiestelling. Doel van het dit project was om de Module Intake te evalueren en te verbeteren, zodat nieuwe beslisregels voor indicatiestelling en trajecttoewijzing beter aansluiten bij de huidige stand van zaken van de wetenschap en organisatie van de zorg.
Wat hebben we gedaan?
Het project bevatte een uitgebreide literatuurstudie, waarin speciale aandacht is voor studies over de effectiviteit van indicatiestellingsmodellen en het cliëntperspectief. Daarnaast leverde een systematische inventarisatie bij verslavingszorginstellingen (zowel regulier als particulier) input voor huidige en wenselijke criteria en beslisregels in de praktijk. Dit gebeurde met behulp van een digitale vragenlijst, aangevuld met een telefonisch interview. Om inzicht te krijgen in ervaren knelpunten bij indicatiestelling, ervaren positieve aspecten en vernieuwende ideeën voor indicatiestelling, werd een focusgroep met instellingsvertegenwoordigers (9-12 personen) en met cliëntvertegenwoordigers gehouden. Op basis van de bevindingen uit de literatuurstudie, de systematische inventarisatie bij verslavingszorginstellingen en de focusgroepen, werd door het onderzoeksteam (IVO en NISPA) gekeken in hoeverre de huidige beslisregels voor indicatiestelling aanpassingen behoefden. Het onderzoek werd afgesloten met een expertmeeting om de uitkomsten voor te leggen aan experts (professionals, bestuurders, cliënten, data/registratiedeskundigen en wetenschappers). Het onderzoek vond plaats in nauwe samenwerking met instellingen, beroepsgroepen en cliënten.
Wat hebben we gevonden?
Het project heeft geleid tot een uitgebreide literatuurstudie en praktijkinventarisatie. Op basis van deze gegevens, de expertmeeting en input van enkele experts is een rapport geschreven waarin de belangrijkste resultaten zijn samengevat en er voorstellen voor aanpassing ten behoeve van indicatiestelling gedaan worden. Het project heeft niet een aangepaste module opgeleverd, omdat de informatie te veel onbeantwoorde vragen opriep. Daarom wordt het rapport beschouwd als tussenrapport en is verspreid onder partijen die meegewerkt hebben aan de totstandkoming van het rapport.
Op basis van de informatie die verkregen is, konden geen concrete, sluitende voorstellen gedaan worden voor wat betreft het aanpassen van de huidige beslisregels en eventuele aanpassing van het cijfermatige toewijzingsalgoritme dat op dat moment werd toegepast. Om invulling te geven aan de geformuleerde aanbevelingen werden enkele expertmeetings belegd. Doel hiervan was om met een brede vertegenwoordiging van experts, breder dan die specifiek gericht op indicatiestelling, te verkennen hoe de geformuleerde aanbevelingen concreet ingevuld konden worden en tot een vervolgadvies te komen.
Wie zijn betrokken?
Het project werd gefinanciert door de Stichting Resultaten Scoren en uitgevoerd door NISPA en IVO, in samenwerking met Novadic-Kentron en het Zwarte Gat. In totaal namen twaalf reguliere verslavingszorginstellingen deel aan de praktijkinventarisatie: Antes (voorheen Bouman GGZ), Arkin (onderverdeeld in Jellinek, Victas, Mentrum), Brijder, Emergis, Iriszorg, Mondriaan, Novadic-Kentron, Tactus, Verslavingszorg Noord-Nederland en het Vincent van Gogh Instituut. De volgende personen zaten in het projectteam:
- Dr. Boukje Dijkstra, directeur en onderzoeker NISPA
- Dr. Laura DeFuentes-Meriallas, onderzoeker Novadic-Kentron, CGT en psychotherapeut
- Drs. Nicole Wilts, organisatie-adviseur
- Ir. Elske Wits, onderzoekscoördinator IVO
- Drs. Alice Hammink, onderzoeksmedewerker IVO
- Johan Zuiderwijk, cliëntvertegenwoordiger Zwarte Gat
- Hendrik Hartevelt, cliëntvertegenwoordiger Zwarte Gat